سختی کلمه کلیدی (که با عباراتی مانند “سختی سئو” یا “رقابت کلیدواژه” نیز شناخته میشود) به زبان ساده، معیاری برای سنجش میزان دشواریِ کسب رتبه در صفحات اول نتایج جستجوی گوگل برای یک کلمه یا عبارت خاص است. در واقع، این مفهوم به ما نشان میدهد که برای رسیدن به جایگاههای برتر در یک کوئری جستجو، با چه سطحی از رقابت روبرو هستیم.
میزان دشواری یک کلیدواژه به فاکتورهای متعددی بستگی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
- اعتبار دامنه (Domain Authority): قدرت و قدمت کلی وبسایتهای رقیب.
- اعتبار صفحه (Page Authority): قدرت صفحهای خاص از سایت رقیب که برای آن کلمه کلیدی رتبه گرفته است.
- کیفیت محتوا (Content Quality): جامعیت و ارزشی که محتوای رقبا برای کاربر ایجاد میکند.
چرا ارزیابی سختی کلمه کلیدی یک ضرورت است؟
به طور خلاصه، تحلیل سختی کلمه کلیدی یکی از ارکان اصلی و جداییناپذیر در فرآیند تحقیق کلمات کلیدی است. وقتی شما در کنار معیارهایی مانند حجم جستجوی ماهانه (Search Volume) و پتانسیل تجاری یک عبارت، میزان رقابت آن را نیز ارزیابی میکنید، میتوانید هوشمندانهترین کلمات کلیدی را برای استراتژی سئو خود انتخاب نمایید. این تحلیل به شما کمک میکند تا منابع خود را روی کلیدواژههایی متمرکز کنید که شانس واقعی برای کسب رتبه در آنها را دارید.
یک چالش اساسی در این زمینه وجود دارد: ابزارهای مختلف سئو، معیار سختی کلمات کلیدی را با الگوریتمهای متفاوتی محاسبه میکنند. به همین دلیل است که اگر یک کلمه کلیدی یکسان را در چند ابزار مختلف بررسی کنید، به احتمال زیاد با اعداد و امتیازات متفاوتی روبرو خواهید شد. یک تحلیل جامع روی ابزارهای محبوب تحقیق کلمات کلیدی نیز این پراکندگی در امتیازات را به وضوح نشان داده است.
بنابراین، برای به دست آوردن یک درک واقعی و دقیق از میزان دشواری رتبهبندی برای یک کلیدواژه، نباید صرفاً به عددی که ابزارها نمایش میدهند بسنده کنید. لازم است نگاهی عمیقتر به نتایج جستجو بیندازید و عوامل رقابتی را به صورت دستی تحلیل نمایید. در ادامه، روشهای عملی برای سنجش سختی واقعی کلمات کلیدی را بررسی خواهیم کرد.
گام اول: نصب ابزار MozBar برای تحلیل سریع رقبا
برای اینکه بتوانید سختی کلمه کلیدی را به شکل سریع و کارآمد ارزیابی کنید، یک ابزار رایگان و بسیار مفید به نام MozBar وجود دارد. این ابزار در واقع یک نوارابزار (Toolbar) برای مرورگر شماست که اطلاعات تحلیلی ارزشمندی را مستقیماً در صفحه نتایج گوگل نمایش میدهد.
برای نصب و راهاندازی این افزونه، مراحل زیر را دنبال کنید:
- ابتدا به صفحه رسمی دانلود MozBar مراجعه کنید.
- روی دکمه زردرنگ بزرگ که عبارت “Download MozBar Free” یا مشابه آن روی آن نوشته شده است، کلیک نمایید.
- افزونه MozBar را روی مرورگر گوگل کروم خود نصب کنید.
- پس از نصب، هر زمان که عبارتی را در گوگل جستجو کنید، یک نوار اطلاعاتی از سوی MozBar زیر هر نتیجه جستجو (SERP) مشاهده خواهید کرد.
اکنون که MozBar آماده استفاده است، زمان آن رسیده تا با بهرهگیری از معیارهای کلیدی، قدرت صفحات رقیب را برای سنجش رقابت کلیدواژه بررسی کنیم.
گام دوم: بررسی اعتبار صفحه (Page Authority) به عنوان یک فاکتور کلیدی
یک جمله معروف و قدیمی در دنیای سئو وجود دارد که میگوید: «گوگل وبسایتها را رتبهبندی نمیکند، بلکه صفحات را رتبهبندی میکند.»
این جمله حاوی نکته بسیار مهمی است. هرچند اعتبار کلی دامنه (Domain Authority) و قدرت برند یک سایت نقش قابل توجهی در موفقیت آن ایفا میکنند، اما مهمترین عامل در توانایی یک صفحه برای کسب رتبه در گوگل، اعتبار خودِ آن صفحه است.
بهترین و شناختهشدهترین معیار برای سنجش این اعتبار، امتیاز اعتبار صفحه (Page Authority) یا به اختصار PA است که توسط ابزار Moz ارائه میشود. شما میتوانید این عدد را به راحتی از طریق نوار ابزار Moz که زیر هر نتیجه در گوگل نمایش داده میشود، مشاهده کنید (با علامت “PA” مشخص شده است).
تحلیل نتایج:
طبیعی است که در صفحه اول گوگل برای کلمات کلیدی با حجم جستجوی متوسط تا بالا، چندین نتیجه با PA بسیار بالا وجود داشته باشد. نکته کلیدی که شما باید به دنبال آن باشید، حضور صفحاتی با PA پایین در بین نتایج برتر است.
این صفحات با اعتبار کمتر، در واقع نقاط ضعف رقبا هستند و به شما این سیگنال را میدهند که با تولید یک محتوای بهینه و باکیفیت، میتوانید به راحتی جایگاه آنها را تصاحب کنید. اگر در صفحه اول نتایج، تعداد قابل توجهی از این صفحات با PA پایین را مشاهده کردید، میتوانید با اطمینان بیشتری برای آن کلمه کلیدی چراغ سبز را روشن کرده و فعالیت سئوی خود را روی آن متمرکز کنید.
گام سوم: تحلیل دامنههای ارجاعدهنده (Referring Domains)
اساس کار گوگل بر پایهی یک سیستم مبتنی بر اعتبار است. در این سیستم، بکلینکها مانند «رأی» عمل میکنند. هرچه یک صفحه وب رأیهای بیشتری (در قالب بکلینک از سایتهای دیگر) دریافت کند، شانس بیشتری برای کسب رتبههای بالاتر خواهد داشت.
نکته مهم: برخلاف تصور برخی، اهمیت لینکها به هیچ وجه کم نشده است. تحقیقات جامع روی عوامل رتبهبندی گوگل نشان داده که تعداد دامنههای ارجاعدهنده (Referring Domains) بیش از هر فاکتور دیگری با رتبههای بالاتر در نتایج جستجو همبستگی مستقیم دارد.
این موضوع نشان میدهد که شمارش تعداد سایتهای منحصربهفردی که به یک صفحه لینک دادهاند، یک معیار ۱۰۰٪ ضروری در ارزیابی سختی کلمه کلیدی است.
چگونه دامنههای ارجاعدهنده را بررسی کنیم؟
با توجه به وجود ابزارهای متعدد تحلیل بکلینک، ممکن است با دادههای متناقضی روبرو شوید. برای این کار، شما دو گزینه اصلی و معتبر پیش رو دارید: استفاده از MozBar یا ابزارهای تخصصی مانند Semrush.
۱. استفاده از MozBar
اگرچه شاخص لینک Moz ممکن است به اندازه ابزارهای دیگر دقیق نباشد، اما مزیت بزرگ MozBar این است که به شما اجازه میدهد یک ارزیابی کلی از سختی کلمه کلیدی را مستقیماً در صفحه نتایج جستجو (SERP) انجام دهید. برای مشاهده تعداد دامنههای ارجاعدهنده از طریق MozBar، نیاز به اشتراک حرفهای (Pro) این ابزار دارید.
۲. استفاده از ابزارهای تخصصی (مانند Semrush)
یک روش دقیقتر، استفاده از ابزارهایی مانند Semrush است. برای این کار:
- URL یکی از صفحاتی که در نتایج برتر گوگل قرار دارد را کپی کنید.
- آن URL را در بخش تحلیل بکلینک Semrush وارد نمایید.
- ابزار به شما گزارش کاملی از تعداد دامنههای ارجاعدهنده که به آن صفحه لینک دادهاند، نمایش خواهد داد.
هرچند این فرآیند نسبت به نگاه کردن به MozBar کمی زمانبرتر است، اما مزیت اصلی آن، دسترسی به دادههای بسیار دقیقتر و قابل اتکاتر برای تحلیل پروفایل بکلینک رقباست.
گام چهارم: ارزیابی اعتبار دامنه (Domain Authority)
احتمالاً شما هم متوجه شدهاید که گوگل تمایل خاصی به نمایش صفحات از وبسایتهای بسیار معتبر مانند ویکیپدیا، آمازون یا دیجیکالا در رتبههای برتر دارد.
درست است که بخشی از موفقیت این صفحات به دلیل اعتبار بالای صفحه (PA) و کیفیت محتوایشان است. اما یک واقعیت انکارناپذیر دیگر نیز وجود دارد: بسیاری از صفحات در سایتهای معتبر، صرفاً به خاطر قرار گرفتن روی یک دامنه قدرتمند، یک جهش بزرگ در رتبهبندی تجربه میکنند.
این موضوع به ما میآموزد که هنگام سنجش سختی کلمه کلیدی، نباید فقط صفحات را تحلیل کنیم؛ بلکه باید به وبسایتهایی که با آنها در حال رقابت هستیم نیز نگاهی بیندازیم.
خبر خوب این است که افزونه MozBar، اعتبار دامنه (Domain Authority) یا به اختصار DA را نیز مستقیماً در کنار هر نتیجه در صفحه جستجو نمایش میدهد.
تحلیل نتایج:
- به طور کلی، صفحاتی که همزمان دارای PA و DA بالایی هستند، رقبای بسیار سرسختی محسوب میشوند.
- در حالت ایدهآل، شما باید به دنبال کلمات کلیدی باشید که در ۱۰ نتیجه برتر آنها، تعداد قابل توجهی سایت با PA و DA پایین وجود داشته باشد. اینها همان کلیدواژههایی هستند که میتوانید به راحتی برایشان رتبه بگیرید.
به عبارت دیگر، هرچند اعتبار صفحه مهمترین عامل است، اما برای یک تحلیل رقابت کلیدواژه دقیق، باید اعتبار کلی دامنه را نیز به عنوان یک فاکتور مهم در نظر بگیرید.
نکته حرفهای: مراقب حضور برندهای بزرگ باشید!
یکی از جنبههای اغلب نادیده گرفته شده در تعیین سختی کلمه کلیدی، توجه به نشانههای برند (Brand Signals) است. این نشانهها سیگنالهایی هستند که به موتورهای جستجو میفهمانند یک وبسایت متعلق به یک برند بزرگ و شناختهشده است. اهمیت این سیگنالها در الگوریتم گوگل روزبهروز در حال افزایش است.
این یعنی وقتی از سختی یک کلمه کلیدی صحبت میکنیم، باید اندازه و شهرت برند رقبا را نیز در تحلیل خود لحاظ کنید. برای مثال، سایتهایی مانند آمازون، یوتیوب یا ورزش سه، حتی اگر اعتبار صفحه و دامنه مشابهی با یک برند کوچکتر داشته باشند، به دلیل قدرت برندشان یک برتری ذاتی در رتبهبندی دارند.
گام پنجم: ارزیابی پروفایل بکلینک برای درک عمیقتر رقابت
اگر مدتی در حوزه سئو فعالیت کرده باشید، میدانید که معیارهای لینک مانند PA و DA میتوانند بسیار گمراهکننده باشند.
گاهی اوقات، برخی سایتها با استفاده از پروفایلهای لینک اسپم و بیکیفیت، امتیاز DA و PA بالایی کسب میکنند. اما این سایتها به دلیل استفاده از تکنیکهای سئو کلاه سیاه، نمیتوانند جایگاه خود را در بلندمدت در صفحه اول گوگل حفظ کنند.
بنابراین، اگر کلمه کلیدی مورد نظر شما در ظاهر بسیار رقابتی به نظر میرسد، اما احساس میکنید ممکن است نتایج برتر با روشهای نادرست به آن جایگاه رسیده باشند، ارزش دارد که پروفایل بکلینک چند نتیجه برتر را به صورت موردی بررسی کنید.
همچنین، باید بررسی کنید که آیا صفحات رقیب دارای لینکهایی هستند که به دست آوردن آنها برای شما بسیار دشوار است (مانند لینک از رسانههای خبری بزرگ یا سایتهای دانشگاهی).
در هر صورت، اگر قرار است زمان و انرژی زیادی برای کسب رتبه در یک کلمه کلیدی صرف کنید، منطقی است که بدانید رقبای شما چگونه به صفحه اول رسیدهاند. بهترین راه برای این کار، بررسی دقیق پروفایل بکلینک آنهاست.
نحوه تحلیل پروفایل بکلینک:
- URL یکی از نتایج برتر را کپی کرده و آن را در ابزاری مانند Semrush یا Ahrefs وارد کنید.
- به بخش تحلیل بکلینک (Backlink Analytics) و سپس تب «Backlinks» بروید. این بخش تمام لینکهای خارجی اشارهکننده به آن صفحه را نمایش میدهد.
- ۱۰ تا ۲۵ لینک برتر در پروفایل بکلینک آنها را بررسی کنید.
معمولاً با یک نگاه چند ثانیهای میتوانید تشخیص دهید که آیا آن صفحه از لینکسازی کلاه سیاه استفاده کرده است یا خیر. لینکهایی که از منابع زیر میآیند، نشانههای واضحی از یک پروفایل لینک اسپم هستند:
- دایرکتوریهای وب بیکیفیت (Web Directories)
- دایرکتوریهای مقاله (Article Directories)
- شبکههای وبلاگی خصوصی (PBNs)
- کامنتهای اسپم در وبلاگها
همچنین، به انکر تکستهای (Anchor Text) بهینهسازی شده با کلمه کلیدی دقیق توجه کنید. این مورد نیز نشانه دیگری از لینکسازی غیرطبیعی است.
از طرف دیگر، اگر یک صفحه دارای لینکهای قدرتمند زیر باشد، شکست دادن آن ممکن است بسیار رقابتیتر از چیزی باشد که اعداد PA و DA نشان میدهند:
- لینک از سایتهای خبری معتبر.
- لینکهای طبیعی (Editorial Links) از سایتهای شناختهشده در صنعت شما.
- لینک از وبلاگهای پربازدید و محبوب.
این تحلیل یک لایه اطلاعاتی دیگر به شما میدهد تا تصمیمی آگاهانهتر در مورد انتخاب کلمات کلیدی خود بگیرید.
گام ششم: بررسی سئو داخلی (On-Page SEO) صفحات رقیب
همانطور که میدانید، سئو داخلی یا On-Page SEO میتواند عامل موفقیت یا شکست یک صفحه در کسب رتبه باشد. به همین دلیل، هنگام ارزیابی سختی کلمه کلیدی، باید به وضعیت بهینهسازی داخلی صفحات رقیب نیز توجه ویژهای داشته باشید.
برای مثال، فرض کنید میخواهید برای عبارت «دستور پخت کیک شکلاتی» رتبه بگیرید.
- بررسی تگ عنوان (Title Tag): نگاهی به عناوین صفحاتی که در صفحه اول گوگل قرار دارند بیندازید. آیا آنها از کلمه کلیدی دقیق یا یک عبارت بسیار نزدیک به آن در تگ عنوان خود استفاده کردهاند؟ صفحاتی که این کار را کردهاند، از نظر سئو داخلی به خوبی بهینه شدهاند.
- بررسی عمیقتر: روی یکی از نتایج کلیک کنید و با استفاده از MozBar، روی آیکون «تحلیل صفحه» (Page Analysis) کلیک کنید. این بخش اطلاعاتی کلیدی در مورد فاکتورهای سئو آن-پیج آن صفحه به شما میدهد.
اگر کلمه کلیدی اصلی در تگهای H1 یا H2 و همچنین در URL صفحه گنجانده شده باشد، آن صفحه از نظر سئو داخلی وضعیت مطلوبی دارد. در مقابل، اگر صفحهای با وجود داشتن اعتبار دامنه مناسب، سئو داخلی ضعیفی داشته باشد، پیشی گرفتن از آن با تولید یک محتوای کاملاً بهینه، کار چندان دشواری نخواهد بود.
گام هفتم: شناسایی نتایج “هدف آسان” در صفحه اول
زمانی که در میان ۱۰ نتیجه برتر گوگل، یک یا چند نتیجه از نوع “هدف آسان” (Easy Target) مشاهده میکنید، میتوانید خوشحال باشید! این یک نشانه عالی است که شما به تازگی یک کلمه کلیدی با رقابت پایین پیدا کردهاید.
نتایج “هدف آسان” صفحاتی هستند که به طور ذاتی اعتبار بالایی ندارند یا محتوای آنها معمولاً توسط کاربران تولید میشود و قدرت رقابتی کمی دارند. حضور این نوع سایتها در صفحه اول، نشاندهنده یک رقابت بسیار پایین برای کلیدواژه مورد نظر است. این صفحات عبارتند از:
- صفحات پرسش و پاسخ مانند Yahoo! Answers یا نسخههای مشابه.
- وبسایتهایی مانند Ehow.com و Buzzle.
- پلتفرمهای انتشار محتوای کاربری مانند HubPages.
- صفحات محصول از سایتهای فروشگاهی عمومی مانند Ebay برای کوئریهای اطلاعاتی.
- وبلاگهایی که روی پلتفرمهای رایگان مانند Blogspot یا WordPress.com ایجاد شدهاند.
- وبسایتهای انتشار اخبار و بیانیههای مطبوعاتی (Press Release).
برای مثال، اگر در جستجوی یک کلمه کلیدی با صفحهای از یک وبلاگ رایگان یا یک انجمن قدیمی در نتایج برتر مواجه شدید، این یک سیگنال قوی برای کم بودن سختی آن کلمه کلیدی است.
گام هشتم: ارزیابی کیفیت محتوا به عنوان فاکتور نهایی
آیا بکلینکها و سئو داخلی (On-Page SEO) معیارهای مهمی برای سنجش سختی کلمات کلیدی هستند؟ قطعاً بله.
در حقیقت، اکثر ابزارهای سئو برای محاسبه امتیاز سختی کلمه کلیدی، تقریباً فقط به همین دو معیار تکیه میکنند. اما نباید فراموش کنیم که کیفیت محتوا، بخش عظیمی از توانایی شما برای رسیدن به ۱۰ نتیجه برتر گوگل را تشکیل میدهد.
به عبارت دیگر، اگر میخواهید برای یک کلمه کلیدی رقابتی رتبه بگیرید، باید آماده باشید تا محتوایی تولید کنید که کیفیت محتوای ۱۰ رقیب برتر را به چالش بکشد یا حتی از آنها بهتر باشد.
هرچند این فرآیند تا حدی ذهنی است، اما معمولاً با یک یا دو دقیقه بررسی میتوانید به خوبی درک کنید که برای موفقیت، چه سطحی از محتوا باید تولید نمایید.
چگونه کیفیت محتوای رقبا را تحلیل کنیم؟
تنها کاری که باید انجام دهید این است که کلمه کلیدی خود را جستجو کرده و محتوایی را که در ۱۰ نتیجه برتر رتبهبندی شده است، با دقت مطالعه کنید.
بیایید یک مثال را بررسی کنیم: کلمه کلیدی “خواص سیر برای سلامتی”.
- تحلیل نتیجه برتر: فرض کنیم اولین نتیجه از یک سایت معتبر حوزه سلامت مانند Healthline باشد. این مقاله توسط یک متخصص تغذیه نوشته شده، بسیار جامع است و برای اثبات ادعاهای خود به چندین تحقیق علمی معتبر استناد کرده است. این یعنی برای شکست دادن نتیجه شماره یک، شما به محتوایی فوقالعاده باکیفیت، معتبر و جامع نیاز دارید.
- تحلیل نتیجه ضعیفتر: حالا به نتیجه دیگری در همان صفحه که رتبه پایینتری دارد نگاه میکنیم. اولین چیزی که توجه را جلب میکند، طراحی و چیدمان قدیمی و نامناسب سایت است. این موضوع به تنهایی میتواند به توانایی آن سایت برای جذب لینک و اشتراکگذاری در شبکههای اجتماعی آسیب بزند. بنابراین، از همان ابتدا متوجه میشوید که ارائه یک محتوا با طراحی مدرن و کاربرپسند، یکی از راههای متمایز شدن شماست.
- تحلیل عمق محتوا: با این حال، ممکن است خود محتوای آن صفحه (با وجود طراحی ضعیف) بسیار خوب باشد؛ مثلاً شامل نمودار، نکات کاربردی و لیستی از منابع علمی باشد. در این حالت، چیزی که مانع رتبهبندی بهتر آن صفحه شده، احتمالاً طراحی قدیمی و سئو داخلی ضعیف است. برای مثال، ممکن است عنوان صفحه فقط “سیر” باشد و برای کلمه کلیدی اصلی “خواص سیر برای سلامتی” بهینه نشده باشد. چنین صفحهای، با وجود محتوای خوب، یک رقیب قابل شکست است.
- تحلیل محتوای فاقد اعتبار: در نهایت، به یک نتیجه دیگر از سایتی نگاه میکنیم که مقالهاش توسط نویسندهای ناشناس نوشته شده و به هیچ منبع علمی یا تخصصی استناد نکرده است. این بهترین خبر برای شماست! چنین محتوایی فاقد اعتبار (E-A-T) است و شکست دادن آن باید بسیار آسان باشد.
این تحلیل به شما کمک میکند تا با یک دید واقعبینانه، میزان تلاش و کیفیتی که برای رقابت در یک کلمه کلیدی نیاز دارید را تخمین بزنید.
منبع : Keyword Difficulty
من، جعفر جلالی، سایت ایران بک لینک را راهاندازی کردم. با تکیه بر تجربیاتی که طی سالها در کسبوکارهای آنلاین به دست آوردهام و همچنین استفاده از منابع اصلی و معتبر انگلیسی، تلاش کردم بهترین مقالات و منابع آموزشی در زمینه سئو را به زبان فارسی گردآوری کنم. هدف من از ایجاد ایران بک لینک این است که به کسبوکارهای آنلاین کمک کنم تا با دسترسی به اطلاعات کاربردی و جامع، به موفقیت بیشتری دست پیدا کنند. امیدوارم که ایران بک لینک بتواند به منبعی قابلاعتماد برای شما تبدیل شود.