چطور سئو فیلتر دسته بندی را پیاده‌سازی کنیم بدون اینکه به کارایی خزش آسیب بزنیم؟

اگه سئو فیلتر دسته بندی (Faceted Navigation) به شکل درست و اصولی انجام بشه، می‌تونه نقش خیلی مثبتی تو سئو سایت داشته باشه. در این مقاله یاد می‌گیریم چطور از مشکلاتی مثل تورم ایندکس (Index Bloat)، سختی در خزش (Crawl Issues) و افت رتبه جلوگیری کنیم.

سوال این هفته:

«سایت‌های فروشگاهی چطور می‌تونن فیلتر دسته‌بندی رو به‌صورت سئو شده پیاده‌سازی کنن بدون اینکه باعث کاهش بهره‌وری خزش یا تورم در ایندکس گوگل بشن؟»

سئو فیلتر دسته بندی یکی از ابزارهای فوق‌العاده برای بهبود تجربه کاربری (UX) توی سایت‌های بزرگ فروشگاهی به حساب میاد. با کمک این سیستم، کاربر خیلی راحت‌تر می‌تونه دقیقا چیزی که دنبالش می‌گرده رو پیدا کنه؛ مثلا یه کفش مخصوص دویدن جاده‌ای، سایز ۸، قرمز رنگ برای خانم‌ها یا یه کاپشن کوهنوردی ضدآب، آبی رنگ برای آقایون.

وقتی فیلتر دسته بندی به‌درستی طراحی بشه، هم تجربه کاربری و هم سئو سایت رو به شکل قابل توجهی بهبود میده. اما اگه هر ترکیب فیلتر یه آدرس جدید بسازه و مدیریت درستی روش نباشه، ممکنه مشکلات جدی تو سئو سایت به‌وجود بیاد. این موضوع هم می‌تونه رتبه سایت رو پایین بیاره، هم باعث بشه بودجه خزش (Crawl Budget) به هدر بره.

چطور مشکلات سئو فیلتر دسته بندی را شناسایی کنیم؟

خیلی وقتا مشکلات مربوط به سئو فیلتر دسته بندی (Faceted Navigation) بدون اینکه متوجه بشیم، در پشت‌صحنه باعث آسیب‌های جدی به سئو سایت می‌شن. خبر خوب اینه که برای تشخیص این مشکلات، لازم نیست نابغه برنامه‌نویسی باشی!

با ابزارهای درست و کمی دقت، می‌تونی متوجه بشی که آیا فیلترهای سایت دارن باعث تورم ایندکس (Index Bloat) می‌شن، بودجه خزش (Crawl Budget) رو هدر می‌دن یا دارن قدرت رتبه‌بندی صفحات رو پخش و ضعیف می‌کنن.

در ادامه یه روش قدم‌به‌قدم برای بررسی و پیدا کردن مشکلات سئو در فیلتر دسته بندی رو با هم مرور می‌کنیم:

۱. یه سرچ ساده با “site:” تو گوگل انجام بده

تو گوگل بنویس:
site:yourdomain.com

این کار لیستی از آدرس‌هایی رو نشون می‌ده که گوگل از سایتت ایندکس کرده. حالا بررسی کن:

• آیا تعداد آدرس‌ها بیشتر از صفحاتیه که واقعا می‌خوای ایندکس بشن؟

• آیا پر از لینک‌های مشابه مثل ?color=red&size=8 هست؟

اگه جوابت مثبته، احتمالا سایتت دچار تورم ایندکس شده.

۲. وارد گوگل سرچ کنسول (Google Search Console) شو

تو بخش Coverage در GSC تعداد صفحاتی که ایندکس شدن رو ببین.

یه نگاه ویژه به قسمت “Indexed, not submitted in sitemap” بنداز. اگه فیلترهای بی‌ارزش به شکل خودکار صفحه ساختن و تو این بخش هستن، باید بررسی بشن.

۳. بفهم فیلترها دقیقا چطور تو سایتت کار می‌کنن

سئو فیلتر دسته بندی در هر سایت می‌تونه عملکرد متفاوتی داشته باشه. حتما بررسی کن:

• فیلترها کجا هستن؟ صفحات دسته‌بندی، جستجو، یا لیست بلاگ؟

• آدرس‌ها چطور ساخته می‌شن؟ مثلا ?brand=ASICS&color=red

۴. فعالیت خزش گوگل رو با ترافیک واقعی مقایسه کن

بعضی صفحات فیلتر شده ترافیک میارن، ولی بعضی فقط بودجه خزش رو هدر می‌دن.

با ابزارهایی مثل Botify، Screaming Frog یا Ahrefs می‌تونی بفهمی گوگل داره چه صفحاتی رو زیاد می‌خزه و آیا اصلا بازدیدی دارن یا نه.

اگه یه صفحه مدام خزش میشه ولی بازدیدی نداره، یعنی داری بودجه خزش رو الکی از دست می‌دی.

۵. دنبال الگوهای تکراری تو URLها بگرد

یه خزنده (crawler) مثل Screaming Frog رو روی سایتت اجرا کن. دنبال آدرس‌هایی با الگوهای تکراری بگرد، مثل:

?price=low&sort=best-sellers

این نوع آدرس‌ها معمولا دام‌های خزشی (crawler traps) هستن که باعث تولید نسخه‌های بی‌ارزش از صفحات می‌شن.

۶. بررسی کن که آیا صفحات فیلتر شده تقاضای جستجو دارن یا نه

برای اینکه تصمیم بگیری کدوم فیلترها باید ایندکس بشن، باید بدونی آیا اصلا کسی دنبال اون ترکیب‌ها می‌گرده یا نه.

با ابزارهای تحقیق کلمات کلیدی مثل Google Keyword Planner یا Ahrefs ببین:

• کفش دویدن سفید (جستجوی ماهانه ۱۰۰۰؛ ایندکس بشه)

• کفش دویدن سفید ضدآب (جستجوی ماهانه ۲۰؛ ایندکس بشه)

• کفش کوه قرمز سایز ۹ (جستجو صفر؛ ایندکس نشه)

اگه ترکیب خاصی ارزش سئو داره و کاربران دنبالشن، می‌تونه ارزش ساخت یه URL اختصاصی رو داشته باشه. ولی فیلترهایی مثل قیمت یا سایز معمولا باید «noindex» باشن تا ایندکس سایت باد نکنه.

این تصمیم باید بین زحمت ایجاد صفحه جدید و ارزش سئویی که ممکنه داشته باشه، تعادل ایجاد کنه.

۷. بررسی فایل لاگ برای آدرس‌های فیلتر شده

فایل‌های لاگ، همه درخواست‌هایی که به سایت ارسال می‌شن رو ثبت می‌کنن؛ از جمله ربات‌های گوگل.

با آنالیز فایل لاگ، می‌فهمی گوگل دقیقا داره چه URLهایی رو می‌خزه و چند بار. اینطوری می‌تونی ببینی آیا داره بودجه خزش رو روی صفحات بی‌ارزش هدر می‌ده یا نه.

مثلا اگه گوگل مدام به آدرس‌هایی مثل زیر سر می‌زنه:

/jackets?size=large&brand=ASICS&price=100-200&page=12

ولی هیچ بازدیدی نمیاد، یعنی یه جای کار می‌لنگه.

علائم هدر رفتن بودجه خزش:

• خزش زیاد روی URLهای فیلتر شده و چندپارامتری

• تکرار خزش روی صفحات کم‌ارزش

• گیر افتادن گوگل توی حلقه‌های فیلتر یا پارامترهای بی‌پایان

با چک‌کردن منظم لاگ‌ها، دید بهتری از رفتار گوگل داری و می‌تونی مسیر خزش رو به سمت صفحات مهم‌تر هدایت کنی.

بهترین روش‌ها برای کنترل کراول و ایندکس شدن در سئو فیلتر دسته بندی

برای اینکه سایتت از نظر سئو ساختار بهینه‌ای داشته باشه، خیلی مهمه که فیلترهای دسته بندی (Faceted Navigation) رو طوری مدیریت کنی که هم کاربر راحت باشه، هم گوگل گیج نشه! اینجا یه سری تکنیک کاربردی رو می‌بینی که بهت کمک می‌کنه کنترل کامل روی ایندکس شدن و بودجه خزش (Crawl Budget) سایتت داشته باشی:

۱. از برچسب‌های ساده و قابل فهم استفاده کن

اول از همه، فیلترها باید برای کاربر کاملاً شفاف باشن. مثلاً «آبی»، «چرم»، «زیر ۲۰۰ هزار تومان» خیلی بهتر از اصطلاحات عجیب یا تخصصیه. اگه شک داری کدوم عنوان بهتره، سری به سایت رقیبات بزن.

۲. زیاده‌روی در تعداد فیلترها نکن

داشتن ۳۰ تا فیلتر مختلف شاید وسوسه‌انگیز باشه، ولی در عمل هم کاربر رو سردرگم می‌کنه، هم باعث ایجاد هزاران آدرس بی‌ارزش می‌شه. فقط اون فیلترهایی رو نگه دار که واقعاً به کاربر کمک می‌کنن محصول مورد نظرش رو راحت‌تر پیدا کنه.

۳. آدرس‌ها رو تمیز نگه دار

اگه سیستم سایتت اجازه بده، از آدرس‌های تمیز و قابل خوندن استفاده کن. مثلاً این بهتره:
/sofas/blue
تا اینکه بشه:
?color[blue]

برای فیلترهایی مثل ترتیب نمایش یا موجود بودن کالا که ارزش ایندکس شدن ندارن، می‌تونی از پارامتر استفاده کنی ولی نزار گوگل اونارو ایندکس کنه.

۴. از تگ کنونیکال استفاده کن

برای صفحات فیلترشده که محتوای مشابه دارن، از تگ Canonical استفاده کن تا به نسخه اصلی یا صفحه مادر اشاره کنه. اینطوری جلوی محتوای تکراری گرفته می‌شه.

مثلاً:

• فیلترهایی که قراره ایندکس بشن → کنونیکال به خودشون (Self-referencing canonical)

• فیلترهایی که ایندکس نشن → کنونیکال به صفحه دسته بندی اصلی

البته گوگل همیشه به حرف Canonical گوش نمی‌ده، مخصوصاً اگه اون صفحه فیلترشده لینک داخلی زیادی داشته باشه یا خیلی متفاوت باشه.

۵. قانون‌گذاری کن برای اینکه کدوم صفحه ایندکس بشه

URLهای فیلترشده رو به ۳ دسته تقسیم کن:

• ایندکس بشن: مثل /trainers/blue/leather که ترکیبی از فیلترهای باارزش هستن و مردم سرچش می‌کنن.

• Noindex بخورن: مثلاً /trainers/blue_black که ترکیب‌های کم‌ارزش یا نادر هستن.

• کلاً کراول نشن: URLهایی با پارامترهایی مثل ?color=blue&sort=popularity که فقط تکرار اضافی هستن و توی فایل robots.txt یا با استفاده از JavaScript می‌تونی جلوشون رو بگیری.

۶. ترتیب فیلترها توی URL باید ثابت باشه

یعنی فرقی نکنه کاربر اول فیلتر «چرم» رو بزنه یا «آبی»، آدرس باید یکی باشه. این کار از تولید URLهای تکراری جلوگیری می‌کنه.

۷. استفاده از فایل robots.txt برای حفظ بودجه خزش

میتونی با بلاک کردن بعضی الگوهای URL، جلوی کراول شدن اونها رو بگیری. مثلاً:

یا اگه خواستی فقط یه رنگ خاص مثل مشکی ایندکس بشه:

در نهایت، کل ماجرا اینه که فیلترهای دسته بندی، اگه درست مدیریت نشن، می‌تونن سئو سایتت رو خراب کنن. ولی با این روش‌ها می‌تونی کنترل کاملی روشون داشته باشی.

جمع‌بندی نهایی

اگر به‌درستی مدیریت بشه، سئو فیلتر دسته بندی می‌تونه به یه ابزار خیلی قوی برای بهبود تجربه کاربر، جذب ترافیک هدفمند از طریق کلمات کلیدی طولانی‌تر (long-tail)، و در نهایت افزایش نرخ تبدیل تبدیل بشه.

اما اگه بدون استراتژی درست جلو برید، همین فیلترهای پیشرفته می‌تونن باعث بشن سایتتون به یه کابوس برای موتورهای جستجو تبدیل بشه؛ چون صفحات زیاد، تکراری یا کم‌ارزش تولید می‌شن که منابع خزش (crawl budget) رو هدر می‌دن و رتبه سایت رو پایین می‌کشن.

با رعایت نکاتی که توی این مقاله گفته شد – از استفاده درست از تگ canonical گرفته تا تنظیم دقیق فایل robots.txt و تعیین اینکه کدوم صفحات ایندکس بشن یا نه – می‌تونید مسیردهی خزنده‌ها رو به‌خوبی کنترل کنید و در عین حال یه ساختار فیلتر کاربرپسند و بهینه بسازید.

در نتیجه هم گوگل راحت‌تر سایتتون رو می‌فهمه، هم کاربران سریع‌تر به محصول دلخواهشون می‌رسن و این یعنی یه سئوی هوشمند و کارآمد برای سایت‌های فروشگاهی و بزرگ.

ترجمه : Ask An SEO: How To Implement Faceted Navigation Without Hurting Crawl Efficiency